Terapia fotodynamiczna trądziku

Przyczyną trądziku nie jest brak higieny. Niemniej jednak dzięki odpowiedniej higienie i pielęgnacji można zre­dukować liczbę bakterii na skórze, usuwając jednocześnie nadmiar łoju.

Jakkolwiek nie ma wystarczających dowodów na to, że artykuły żywnościowe mogą powodować trądzik, u nie­których osób możliwe jest nasilenie objawów po niektórych produktach spożywczych np. kwaśnych, ostrych (frytki, chipsy), słodyczach (czekolada). Osoby, które zauważą pogorszenie po niektórych pokarmach powinny ograniczyć lub wyeliminować ich spożycie. Mimo, że w mechanizmie powstawania trądziku znaczącą rolę odgrywają bakterie, nie jest on chorobą zakaźną.

Widoczne często w przebiegu trądziku zmiany ropne – krosty, cysty zapalne – są skutkiem a nie przyczyną trądziku.

Napięcie emocjonalne (stres) i zmęczenie mogą nasilać trądzik.

Terapia fotodynamiczna

Terapia fotodynamiczna jest to metoda leczenia wykorzystująca substancje światłoczułe (fotouczulacze) i światło do wybiórczej destrukcji patologicznych komórek i tkanek. W pierwszym etapie leczenia na skórę aplikuje się krem zawierający fotouczulacz na okres od 15 minut do kilku godzin. W tym czasie fotouczulacz wiąże się selektywnie z komórkami o dużej aktywności metabolicznej. W skórze są to komórki warstwy podstawnej naskórka, gruczoły łojowe, mieszki włosowe, komórki nowotworowe.

W drugim etapie miejsce poddane terapii naświetla się światłem o odpowiedniej długości fali. W wyniku oddziaływania światła na zgromadzony w tkankach fotouczulacz dochodzi do reakcji fotodynamicznej, w trakcie której powstaje tlen molekularny. Tlen molekularny mający właściwości cytotoksyczne powoduje destrukcję i eliminację tkanek, w których uprzednio nagromadził się fotouczulacz.

Choć zjawisko reakcji fotodynamicznej odkryto już ponad 100 lat temu, na szerszą skalę w medycynie wykorzystuje się je od kilkunastu lat. Zwłaszcza w ostatnich kilku latach terapia fotodynamiczna przeżywa okres dynamicznego rozwoju, stając się nowoczesną i skuteczną metodą leczenia, niektórych nowotworów i stanów przedrakowych skóry, trądziku młodzieńczego, trądziku różowatego, fotostarzenia (fotoodmładzanie metodą fotodynamiczną), brodawek wirusowych.

Dlaczego terapia fotodynamiczna?

Pomimo wielu dostępnych metod, leczenie trądziku nadal nastręcza trudności u wielu pacjentów. Leki stosowane zewnętrznie (żele, kremy) często są niewystarczające. Leki doustne cechują się większą skutecznością, wymagają jednak wielomiesięcznego stosowania (6 miesięcy lub dłużej), okresowych badań kontrolnych krwi oraz wiążą się z potencjalnym ryzykiem działań ubocznych. Terapia fotodynamiczna cechuje się wysoką, a niekiedy wręcz spektakularną skutecznością porównywalną lub przewyższającą leki doustne. Równocześnie nie stwarza ryzyka ogólnoustrojowych objawów ubocznych związanego z terapią doustną gdyż działanie ogranicza się jedynie do wybranego obszaru skóry. Tak więc stanowi alternatywę dla tych pacjentów, u których leczenie miejscowe jest nieskuteczne, a terapia doustna jest przeciwwskazana lub źle tolerowana.

Jaki jest mechanizm działania terapii fotodynamicznej w trądziku?

Redukcja zmian zapalnych poprzez zmniejszenie liczby Propionibacterium acnes – bakterii współodpowiedzialnych za zmiany trądzikowe.
Hamujący wpływ na gruczoły łojowe.

Normalizacja procesu rogowacenia w naskórku – redukcja liczby zaskórników.

Przebieg zabiegu

W pierwszym etapie na skórę nakłada się fotouczulacz w postaci kremu na okres ok. 1 godziny. Następnie naświetla się wybrany obszar światłem czerwonym przez ok. 15 minut. Łączny czas zabiegu wynosi ok. 1,5 godz. W trakcie aplikacji fotouczulacza możliwe jest umiarkowane pieczenie i zaczerwienienie skóry.

W czasie naświetlania odczuwalne jest wyraźne pieczenie, które u wrażliwych pacjentów łagodzi się odpowiednim chłodzeniem skóry. Po zabiegu przez kilka dni (od 3 do 7 dni) na skórze utrzymuje się odczyn w postaci zaczerwienienia i złuszczania. Odczyn skóry najbardziej jest nasilony na drugi dzień, a z każdym kolejnym dniem stopniowo ustępuje. W tym okresie, a zwłaszcza przez pierwsze 24 godziny należy unikać słońca i silnych źródeł światła.

Jakie są efekty? Ile trzeba zabiegów?

Widoczną poprawę obserwuje się ok. 3 tyg. po zabiegu. Aby uzyskać optymalny efekt terapii wykonuje się 2-4 zabiegów w odstępie 3-4 tyg. Liczbę zabiegów wyznacza się indywidualnie w zależności od nasilenia zmian i reakcji skóry u danego pacjenta.

Zwykle uzyskuje się dobre lub bardzo dobre rezultaty leczenia, które utrzymują się przez wiele miesięcy. Aby utrwalić wyniki terapii zaleca się wykonanie zabiegów podtrzymujących co 6-12 miesięcy.